در این مطلب آموزش بورس به زبان ساده را داریم و در آن از چگونگی ورود به بروس و سوددهی بورس ایران تا دریافت کد بروسی می‌گوییم.
فعالیت در بازار بورس و خرید و فروش سهام شرکت‌های فعال در آن، امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده است. باوجود وضعیت نه‌چندان مناسب بازارهای بین‌المللی، بازار بورس ایران روزهای خوبی را تجربه می‌کند. دراین‌میان اقشار گوناگون جامعه، علاقهمند به سرمایه‌گذاری در فرصت‌های جدید شده‌اند و به‌دنبال راهی برای سرمایه‌گذاری در این بازار هستند. برای ورود به بازار بورس و شروع تبادل سهام، نیاز به مدارک یا مراحل آن‌چنان پیچیده‌ای نیست. به‌علاوه، سازمان بورس و اوراق بهادار بسیاری از مدارک موردنیاز قبلی مانند حداقل مدرک تحصیلی را نیز حذف کرده است تا ثبت‌نام افراد علاقهمند، سهولت پیدا کند.
پیش‌نیاز اصلی ورود به بازار بورس و خرید و فروش سهام، دریافت کد بورسی است. کد بورسی را می‌توان کد شناسایی منحصربه‌فرد افراد دانست. کد بورسی با نام‌های دیگر همچون کد معاملاتی یا کد سهامداری نیز شناخته می‌شود که علاوه بر کاربردهایی همچون سرمایه‌گذاری و خرید و فروش سهام در بازار بورس، می‌توان فعالیت‌های دیگری را نیز با آن انجام داد. از کاربردهای دیگر کد بورسی یا کد معاملاتی می‌توان به صدور واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری، صدور کد سبدگردانی، تغییر کارگزار و صندوق، دریافت سود سهام و موارد دیگر اشاره کرد. کد بورسی شامل سه حرف و پنج عدد است که به‌صورت منحصربه‌فرد به ثبت‌نام‌کننده‌ها ارائه می‌شود.
اکنون که می‌دانیم برای ورود به بازار بورس باید کد بورسی یا کد معاملاتی دریافت کنیم، نوبت به آموزش مراحل دریافت کد می‌رسد. بسیاری از کارگزاری‌های معتبر، مراحل دریافت کد بورسی را طبق مراحل مختص خود و متمرکز بر معامله در سامانه‌ی آنلاین خود تدوین کرده‌اند. در این مطلب، ما مراحل کلی را شرح می‌دهیم و می‌توانید مراحل جزئی برای معامله در سامانه‌ی هر کارگزاری را در وب‌سایت رسمی آن‌ها مطالعه کنید.
برای دریافت کد بورسی ابتدا باید در سامانه سجام ثبت‌نام کنید. سجام یا «سامانه جامع اطلاعات مشتریان»، مسئولیت دریافت و ثبت اطلاعات مشتریان بازار سرمایه را برعهده دارد. افراد برای ورود به بازار سرمایه ابتدا باید اطلاعات هویتی خود را در این سامانه وارد کنند. سجام با این هدف راه‌‌اندازی شد که اطلاعات فعالان در بازار سرمایه، به‌صورت یکپارچه منظم شود و تغییر اطلاعات شخصی و بانکی، دیگر بدون نیاز به مراجعه‌ی حضوری به کارگزاری‌ها انجام شود.
مراحل ثبت‌نام در سامانه‌ی سجام به‌صورت اینفوگرافی در وب‌سایت sejam.ir شرح داده شده (تصویر زیر) که از این لینک قابل مشاهده است. به‌طور خلاصه، مراحل ثبت‌نام در سامانه‌ی سجام شامل وارد کردن اطلاعات شخصی، تأیید شماره‌ی تلفن همراه ازطریق پیامک تأیید و وارد کردن اطلاعات ارتباطی و مالی می‌شود. به‌علاوه، هزینه‌ی ثبت‌نام در سجام نیز معادل ۱۰ هزار تومان در میانه‌ی مراحل ثبت‌نام، به‌صورت آنلاین اخذ می‌شود.
پس از وارد کردن اطلاعات شخصی در سامانه‌ی سجام و رسیدن به مرحلهی پایانی، سامانه اطلاعات واردشده را از منابع ذی‌‌ربط استعلام می‌کند. اگر اطلاعات واردشده‌ی مشتری با اطلاعات هویتی او هم‌خوانی داشته باشد، کد رهگیری به شماره‌ی موبایل واردشده در مراحل ثبت‌نام، پیامک می‌شود. این کد رهگیری برای مراحل بعدی ثبت‌نام و دریافت کد بورسی، کاربرد دارد و باید آن را نزد خود نگه دارید. اگر اطلاعات هم‌خوانی نداشته باشد، سامانه پیام خطا ارسال می‌کند و باید اطلاعات را طبق اسناد هویتی و بانکی خود، اصلاح کنید.
کاربران پس از ثبت‌نام اولیه در سامانه‌ی سجام، باید مرحلهی احراز هویت را بگذرانند. احراز هویت ازطریق دفاتر منتخب پیشخوان دولت یا کارگزاری‌های مورد تأیید سازمان بورس و با مراجعه‌ی حضوری انجام می‌شود. فهرست دفاتر احراز هویت، در سامانه‌ی سجام و ازطریق این لینک قابل مشاهده است. برای احراز هویت در دفاتر منتخب، باید مدارک زیر را همراه داشته باشید:
- اصل شناسنامه به‌همراه کپی صفحه‌ی اول و صفحه‌ی توضیحات
- اصل کارت ملی به‌همراه کپی از پشت و روی آن
- کد رهگیری که در مرحله آخر ثبت نام سجام دریافت کردید
علاوه بر موارد بالا، هزینه‌ی احراز هویت در دفاتر پیشخوان دولت نیز باید به‌میزان ۱۱۱،۰۰۰ ریال پرداخت شود که عموما از طریق پرداخت با کارت شتاب در دفاتر امکان‌پذیر است. پس از احراز هویت، پیامکی مبنی بر تأیید اطلاعات دریافت می‌کنید که به‌معنای ثبت هویت به‌عنوان مشتری بازار سرمایه خواهد بود.
برای ورود به بورس و معامله‌ی سهام، نیاز به ثبت‌نام در کارگزاری نیز دارید. کارگزاری را می‌توان واسطی تعریف کرد که با ارائه‌ی درگاه به مشتریان بازار سرمایه، خرید و فروش سهام و سرمایه‌گذاری‌های دیگر را در بازار مرکزی بورس برای آن‌ها فراهم می‌کنند. هر کارگزاری، مراحل خاص خود را برای ثبت‌نام مشتری جدید دارد. فراموش نکنید که تأیید هویت اشخاص نیز ازطریق مراجعه‌ی حضوری به کارگزاری‌ها امکان دارد و پیشنهاد می‌شود تأیید هویت را هم در همان مراکز انجام دهید.
مرحلهی نهایی دریافت کد بورسی در مراجعه‌ی حضوری به کارگزاری (یا هر روش دیگر موردنظر کارگزاری برای ثبت‌نام) انجام می‌شود که شامل یک آزمون ارزیابی اطلاعات اولیه پیرامون بورس نیز هست. این آزمون از سال ۱۳۹۷ جایگزین حداقل مدرک تحصیلی دیپلم برای علاقه‌مندان به ورود به بازار سرمایه شد. درنهایت و پس از انجام مراحل ثبت‌نام در کارگزاری، یک نام کاربری و رمز عبور برای ورود به سامانه‌ی آنلاین کارگزاری مذکور، دریافت می‌کنید.
سامانه‌ی معامله‌ی آنلاین در بازار بورس بسته به کارگزاری مورد انتخاب شما، رابط کاربری و قابلیت‌های متنوعی دارد. به‌عنوان مثال برخی از کارگزاری‌ها امکان خرید خودکار سهام عرضه‌ی اولیه را به کاربر ارائه می‌کنند. درنهایت فراموش نکنید که ورود به سامانه‌‌های خرید و فروش سهام در بازار سرمایه، مرحلهی ابتدایی فعالیت در بازار بورس است. مهم‌ترین نکته، با یادگیری اصول خرید و فروش سهام و تجارت در بازار بورس به‌دست می‌آید که نیاز به آموزش و مشاوره‌های حرفه‌ای دارد. اکثر کارگزاری‌ها، دوره‌ها و منابع آموزشی برای یادگیری اصول اولیه‌ی بورس را نیز به کاربران ارائه می‌کنند که قطعا بهره‌مندی از آن‌ها، برای فعالیت عاقلانه‌تر در بازار بورس، پیشنهاد می‌شود.
